Çimento

Çimento ana ham maddesi kil ile kalker olan ve mineral parçalarını (çakıl, kum, tuğla, briket vb.) birleştirmede kullanılır. Hidrolik bir bağlayıcı malzemedir. Doğal kalker taşları ile kili yüksek sıcaklıklarda ısıtıp, öğütülerek elde edilmektedir. Latincede yontulmuş taş olarak geçen ‘’caementum’’ kelimesinden türetilmiş ve bağlayıcı anlamında kullanılmaya başlanmıştır.

Çimentolar SiO2, Al2O3 ve Fe2O3 gibi hidrolik ve CaO, MgO alkalin gibi öğelerden meydana gelmektedir. Su ile tepkimeye girerek bağlayıcı vazifesi aldığı için hidrolik bağlayıcı olarak adlandırılmaktadır. Çimento su ile karıştırılarak plastik hamur durumuna getirilmektedir. Hava ve suyun etkisiyle yavaşça katılaşmaktadır. Bu katılaşma olayına priz denilir. Normal şartlar altında (28 derece sıcaklık) katılaşma olayı on dakika içinde başlar ve yalancı priz olarak isimlendirilir. Bir saat sonra donma başlar ve mukavemet oluşur. Tabii bu içinde bulunulan duruma göre değişkenlik gösterebilir. Priz geciktirici kullanılmamış ve hava sıcaklığı da çok düşük değilse takribi olarak 10 – 11 saat içerisinde donma hadisesi vuku bulur.

Çimentoların yapıştırma özelliğini yerine getirebilmesi su ile mümkündür. Çimento su ile reaksiyona girerek sertleşir. Kırılmış kalker, kil ve gerektiğinde demir cevheri, kum katılarak toz haline gelinceye dek öğütülür. 1500°C’li fırınlarda pişirilerek “klinker” adı verilen ürün haline getirilir. Sonrasında buna bir miktar alçı taşı eklenerek (%5 oranlarında) çok ince toz haline gelinceye dek tekrar öğütülür ve Portland Çimentosu oluşur. Katkılı çimentoların üretimlerinde klinker, alçı taşları dışında çimentoların tiplerine göre tras, yüksek fırın cürufu, uçucu kül, silis dumanı vb. gibi maddelerde katılmaktadır. Her ne kadar beton karışımlarında hacimce en küçük yeri işgal etse de beton bileşenleri içerisinde en önemlisidir.